اسراری که به غارت می رود

همشهری آنلاین:خانواده-مژگان مهرابی:تا همین چند سال پیش از جایگاه خاصی برخوردار بود. مردم عکس می گرفتند تا خاطرات خود را ثبت کنند، حکم اسرار خانوادگی شان را داشت. مثل اسناد رسمی و با ارزش از آن نگهداری می کردند. اما حالا با رونق گرفتن فضای مجازی و شبکه های وابسته، عکس موقعیت خود را گم کرده و در هر جا و مکانی از آن استفاده درست یا نادرست می شود. در واقع شده ابزاری برای دست انداختن دیگران یا خودنمایی کردن. دکتر امان الله قرائی استاد جامعه شناس از کارکردهای عکس در فضای مجازی می‌گوید و این‌که اگر استفاده نادرستی از آن نشود می‌تواند دردسرهای جبران ناپذیری برای ما ایجاد کند. با او گفتگو می کنیم.

فضای مجازی خوب یا بد؟

اگر چه بسیاری از نوآوری‌ها برای تامین رفاه و آسایش انسان ایجاد شده است، اما استفاده نادرست از هرکدام از آنها می‌تواند آسیب جدی به بنیان خانواده و روح آدمی بزند. به اعتقاد دکتر قرائی فضای مجازی خیلی وقت است که باعث تغییر و تحول در دنیا شده است. باشد. او می‌گوید: «استفاده درست از فضاهای مجازی به بینش مردم بر می گردد. افراد با توجه به شخصیت خانوادگی، تحصیلات و طبقات اجتماعی شان وارد دنیا مجازی می شوند.» این جامعه شناس اشاره می کند که در کشور ما استفاده صحیح و مفیدی از این نوآوری نمی شود. او ادامه می‌دهد: «کسی که سواد اجتماعی دارد شایعات نادرست مبتذل درست نمی‌کند و اگر از کسی دلخور باشد به او اهانت نمی‌کند. متاسفانه بارها دیده شده، بعضی از کاربرها با ورود به فضای مجازی قصد تخریب دارند.» هر نوآوری وجه مثبت ومنفی دارد که گاه پیش می آید مثبت ها زیر سایه منفی ها پنهان شوند. متاسفانه فضای مجای در جامعه ما چنین بازخوردی را دارد. قرائی در ادامه می افزاید: «کاربر در وهله اول باید بداند که هدفش از ورود به شبکه ها چیست یا اینکه رسانه چه کمکی به او در زندگی فردی و اجتماعی اش می‌کند. در صورت استفاده صحیح از این فضا می تواند به مشارکت اجتماعی اش بیافزاید.»

آسیب شناسی فضای مجازی

مهمترین پیامد منفی استفاده نادرست از فضای مجازی تغییر سبک زندگی است. بی توجهی به سلامت روان، اجتناب از فعالیت های مهم زندگی، کاهش روابط اجتماعی و نادیده گرفتن خانواده و دوستان از اثرات نامطلوب گشت و گذار بی رویه در فضای مجازی است. دکتر قرائی به موضوع مهمی اشاره می کند: «اگر صفحه حوادث رسانه های رسمی مطبوعات و خبرگزاری ها را بخوانید، خبرهای زیادی درباره  شیادی و سوء استفاده های مالی و عاطفی نوشته شده است. بارها دراین باره تذکر داده شده که استفاده نامطلوب از فضای مجازی می تواند زمینه شرارت و بی اخلاقی را برای شیادان فراهم کند. اما خوب کمتر کسی به این توصیه اهمیت می دهد.»

بی حیایی را ترویج نکنید!

 او دلخور از این است که بعضی از افراد عکس های خصوصی خود را در فضای مجازی منتشر می کنند. به باور این جامعه شناس، نمایش دادن فضای خصوصی به دیگران فرهنگ اشتباهی است که متاسفانه بین نسل جوان ما باب شده است. دکتر قرائی می گوید: «کار امروز بعضی از دختران و زنان ما این شده که لباس های نامناسب بپوشند و ژست های آنچنانی بگیرند. بعد هم در فضای مجازی منتشر کنند. اقدام آنها اولین کاری که می کند، نظام خانواده را از هم می پاشد و بعد هم به ذهن دختران و پسران جوان ما آسیب می زند. بی حیایی ترویج پیدا می کند.» به گفته این استاد دانشگاه، عکس بخش وسیعی از اطلاعات را در فضای مجازی منتقل می کنند. او اشاره می کند ایران کشوری است که در حال گذار از شرایط سنتی به دوران نوسازی و صنعتی شدن است و انتشار عکس باعث می شود بسیاری از اعتقادات و باورها رایج در بین مردم کم رنگ شوند.»دکتر قرائی ادامه می دهد: «در این میان هستند افراد بی هویت و نابابی که با انتشار عکس های نامناسب اقدام به شایعه پراکنی کرده و به  مسئولان توهین می کنند. این کار آسیب فرهنگی به جامعه است. مردم را آزرده خاطر می کند و بی اعتمادی را ایجاد می کند.»